Kwiaty japońskie – znane i nieznane

Kwiaty japońskie – znane i nieznane

Flora japońska jest różnorodna, kolorowa i obfitująca w gatunki roślin nieznanych nam w naszym położeniu geograficznym. To dlatego przyjezdni zachwycają się ogromną liczbą japońskich gatunków kwiatów i roślin. Niektóre z nich nie mają nawet polskich nazw. Ponieważ archipelag japoński rozciąga się na dużej przestrzeni z północy na południe, flora japońska jest bardzo bogata i rozmaita. Od wieków zaś kwiaty japońskie pełnią ważną rolę w kulturze, sztuce, poezji itd.

Większość Japończyków zna nazwy roślin, krzewów i drzew. To dlatego, że bardzo lubią przyrodę i uczą się nazw botanicznych w ramach zajęć w szkole podstawowej. Dzięki częstym spacerom służącym eksploracji okolicznych drzew, krzewów i kwiatów dzieci poznają je empirycznie. Podczas gdy my (dorośli) nie wiemy, jak nazywają się pospolite kwiaty czy drzewa rosnące wokół nas, to japońska młodzież zna wszystkie typowe rośliny w danym regionie.

Rośliny i kwiaty japońskie są częstym motywem symbolizującym piękno, młodość, wiosnę i szczęście zarówno w sztuce, poezji, wzornictwie jak i w rzemiośle czy przedmiotach codziennego użytku. Kwiaty są obecne wszędzie, chociażby pod postacią aranżacji ikebana. Także Poczta Japońska regularnie wydaje znaczki z motywami florystycznymi. Zazwyczaj są to piękne serie, które stanowią wielką atrakcję zarówno dla zawodowych kolekcjonerów jak i zwykłych klientów.

Kwiaty japońskie na znaczkach pocztowych

Od 2008 roku pojawiają się pięćdziesięciojenowe znaczki z serii „Furusato-no hana” (Rodzime kwiaty lub Kwiaty z rodzinnych stron) przedstawiające głównie kwiaty, drzewa, krzewy  i trawy kwitnące w różnych porach roku w Japonii. Co ciekawe, ogromnym walorem tej serii jest także prezentacja roślin typowych dla danego regionu, charakterystycznych dla obszarów wiejskich, górzystych, niezamieszkałych itp. Te przepiękne znaczki zaprojektowała Junko Kaibuchi.

Geografia Japonii a flora

Japonia jest podzielona administracyjnie na 47 prefektur (w tym trzy główne rejony miejskie: Tokio, Kioto i Osaka oraz północna wyspa Hokkaidō). Oczywiście każda z nich charakteryzuje się rośliną, która najobficiej ją porasta. To właśnie ta roślina została wybrana do znaczka prezentującego daną prefekturę.

W 2011 Poczta Japońska wydała kompilację tej roślinnej serii w postaci bloczka bajecznie kolorowych znaczków prezentujących kwiaty i drzewa z każdej prefektury. Dzięki niej mamy możliwość poznać rośliny rosnące w surowym klimacie (podobnym do polskiego) wyspy Hokkaidō i północnych rejonów Honshū, a także w subtropikalnych częściach Japonii, jak wyspa Okinawa Archipelagu Ryūkyū.

Kwiaty japońskie pojawiające się w tej edycji znaczków (47 sztuk) ułożone zostały w kolejności geograficznej, tj. począwszy od północnych regionów Japonii (Hokkaidō), a na najbardziej wysuniętych na południe (Okinawa) skończywszy. Niektóre rośliny powtarzają się w różnych prefekturach albo różnią się nieznacznie, ponieważ należą do tego samego gatunku. Mimo to kompilacja kwiatów zachwyca różnorodnością i bogactwem kolorów. Jednocześnie jest to ciekawa zabawa i nauka geografii Japonii, podziału administracyjnego, kojarzenia gatunków roślin z klimatem charakterystycznym dla danego rejonu. Niektóre z tych kwiatów pełnią ważną rolę w kulturze japońskiej, jak np. wiśnia będąca symbolem młodości, przemijania, szczęścia i piękna czy śliwa, która kojarzy się Japończykom z siłą, majestatycznym pięknem, wytrwałością. Bierze się to stąd, że śliwa zakwita w Japonii jeszcze w czasie zimy, często na ośnieżonych gałęziach, zwiastuje więc nadchodzącą wiosnę.

Rośliny i kwiaty japońskie według regionów

Północ Japonii (Hokkaido i północne rejony Honshu)

Japonia Centralna – Wschód (Wschodnie Honshu)

Japonia Centralna – Zachód (Zachodnie Honshu)

Wyspa Shikoku

Japonia Południowa (Wyspa Kyushu i Okinawa)

Dużo ale nie wszystko

Powyższy zestaw roślin nie wyczerpuje całego bogactwa japońskiej flory. Brakuje tu choćby tak znanych i obecnych w kulturze japońskiej kwiatów jak: hortensja, kamelia tsubaki, wisteria, lilia wodna, lotos, chaber, powój czy kosmos. Prawdopodobnie wynika to z tego, że kwiaty te nie są gatunkami endemicznymi, są tak powszechne, że można je spotkać w wielu regionach w Japonii. Jednak autorka serii znaczków kierowała się najwyraźniej głównie tym, z jakich wyjątkowych kwiatów i roślin słyną poszególne regiony w Japonii.

Na materiałach tradycyjnych kimon, yukat czy pasów obi znajdziemy wiele motywów roślinnych i kwiatowych. Zawsze symbolizują one radość, szczęście, często też młodość i piękno. Warto znać ich symbolikę, ponieważ pomyłka w doborze wzoru kwiatów np. dla dojrzałej kobiety byłaby dużym nietaktem. Na dodatek dobór motywu kwiatowego na ubraniach zależy w dużej części także od pory roku czy też okoliczności. Nie wypada nosić ubrań ozdobionych wzorami sosny czy śliwy latem, ponieważ rośliny te kojarzą się głównie z zimą lub rozpoczynającą się wiosną w Japonii. Kwiaty, które kwitną latem, są zatem niestosowne na ubraniach noszonych zimą itp. Np. czerwone liście klonu japońskiego są symbolem jesieni i tylko wtedy należy wybierać kimona o tym motywie. Tego typu zasad dotyczących znaczenia motywów, kolorystyki ubrań itp. jest bardzo dużo, dlatego elegancka Japonka musi je wszystkie poznać.

Zainteresowani symboliką japońskich wzorów roślinnych mogą szukać informacji we wpisie: https://matsuki.pl/japonskie-wzory-roslinne/

Tłumaczenie nazw roślin na podstawie artykułów w Internecie. Przy niektórych kwiatach, których nazw nie można odnaleźć, podano tylko rodzinę i pozostawiono nazwę japońską.

Zobacz również inne artykuły: