Japońskie wzory i symbole – część pierwsza – wzory geometryczne

Japońskie wzory i symbole – część pierwsza – wzory geometryczne

Japońskie wzory i symbole

Tekstylia, kimona japońskie urzekają swoim pięknem. Bogactwo wzorów i kolorów jest zachwycające. Niektóre tradycyjne japońskie wzory i techniki tkania materiału, farbowania, haftowania i malowania są trudne do skopiowania. Oczywiste więc, że świat fascynuje się japońskimi wyrobami tekstylnymi i wyjątkowym wzornictwem.

 

Japońskie wzory i kolory mają symboliczne znaczenie. Niektóre desenie zaimportowano (głównie w wyniku kontaktów z Chinami), pozostałe są unikalne, charakterystyczne dla kultury japońskiej. Prezenty pakowane w materiałowe chusty furoshiki z określonym wzorem niosą dodatkowe znaczenie np. życzenie szczęścia, zdrowia, czy powodzenia w życiu i pracy. Kimona w niektóre wzory nosi się na wyjątkowe tylko okazje lub w określone pory roku. Japońskie wzory symbolizują szczęście, przyciągają dobrą passę, ale także mogą odpychać nieszczęście, więc są traktowane jak amulet. Warto zatem poznać symbolikę wzorów japońskich, żeby rozumieć, czego Japończycy chcą nam życzyć, wręczając  prezent owinięty w materiał np. w trójkąty czy paski. Przyjrzyjmy się na początek najbardziej typowym japońskim wzorom geometrycznym.

Tradycyjne japońskie wzory geometryczne

Karakusa

Wijące się łodygi pnącza to wzór symbolizujący długie życie i powodzenie. Przybył do Japonii jedwabnym szlakiem i tu zdobył ogromną popularność. Najbardziej typowa jest wersja białych pnączy na ciemnozielonym tle. Kojarzona jest w Japonii ze złodziejami, którzy skradziony łup wynosili zazwyczaj w chuście o tym właśnie wzorze. Jedna z teorii mówi, że to dowód na to, jak bardzo wzór karakusa był popularny, ponieważ każdy w domu miał taki materiał. Symbolika wzoru to długowieczność, nieprzerwane dążenie do celu, wigor i powodzenie. Karakusa jest jednym ze wzorów szczęścia. Spotkać można wiele jego odmian kolorystycznych i kombinacji z innymi elementami.

Seigaiha

To wzór okrągłych grzbietów fal, nachodzących na siebie jak wachlarze. Symbolizuje bezkresne morze i bogactwo, które ono ludziom daje, dlatego kojarzy się ze szczęściem. Seigaiha pochodzi od nazwy tańca artystów sztuki Gagaku, którzy mieli taki wzór na swoich strojach. Tradycyjnie najbardziej popularne były fale koloru niebieskiego, ale współcześnie spotyka się wiele odmian tego wzoru. W seigaiha czasem wkomponowuje się zwierzęta (głównie ryby i ptaki) lub symbole szczęścia. Wzór ten niesie życzenie radosnego pełnego sukcesów życia.

Kikkō

Jest to wzór sześciokątów znany już od okresu Heian. Przybył do Japonii z Chin. Sześciokąty oznaczają żółwia, bo przypominają wzór na skorupie. Ponieważ żółw cieszy się w Japonii opinią zwierzęcia żyjącego najdłużej, bo nawet 10 tysięcy lat, wzór kikkō oznacza długowieczność i szczęście. Wzór ten, znany od wieków, jest bardzo popularny także dzisiaj. W środku każdego sześciokąta wstawia się często dodatkowe elementy np. kwiatowe (hanabishikikkō) lub mniejsze sześciokąty (komochikikkō). Jest to wzór zaliczany do „symboli szczęścia”.

Shippō

To bardzo popularny wzór nakładających się na siebie jednakowej wielkości kół. Na jedno koło nachodzą równomiernie cztery inne, tworząc w środku czteroramienną gwiazdkę. Dawniej wzór ten nazywano yomodasuki, ale można było też czytać go shihō tasuki. Shihō zaś, podobnie jak shippō, oznacza siedem buddyjskich bogactw. W buddyzmie 7 to liczba kojarzona ze szczęściem, 7 bogactw zaś to: złoto, srebro, lapis lazuli, kryształ, muszla (małży przydaczniowatych), koral (z koralowca) i agat.  Wzór ten symbolizuje więc bogactwo i nieskończoność. Wierzy się, że shippō przynosi szczęście, zapewnia liczną rodzinę, przedłuża ród, a ponieważ koło symbolizuje harmonię, to wzór ten oznacza także spokój.

Asanoha

Wzór ten, przypominający sześcioramienne gwiazdki, podobny jest do liści konopii. Roślina ta szybko rośnie i prosto pnie się ku górze. Dlatego wzór ten symbolizuje zdrowie i szybki wzrost dziecka.  Bardzo często używa się materiałów we wzór asanoha do szycia ubranek dla dzieci lub pakowania prezentów dla nich. Wierzy się, że wzór ten działa jak talizman, chroni przed złem i nieszczęściem. Sprawia, że dziecko jest zdrowe i silne.

Uroko

To wzór zbudowany z przylegających do siebie trójkątów. Jedna z teorii mówi, że trójkąty te symbolizują rybie łuski, inna że jest to wzór skóry węża. Obydwie teorie uznają, że trójkąty te pełnią funkcję ochronną, a zatem mają też moc odpychania zła. Wojownicy często mieli na płaszczach haori wzór łuski. Współcześnie zdarza się nosić łuskę lub fragment skóry węża w portfelu, aby przyniosła szczęście i chroniła od zła.

Sayagata

To symbol szczęścia. Przybył do Japonii z Chin – ubrania chińskie nazywały się saya, stąd nazwa wzoru. Opiera się na znaku manji 卍, nieco zniekształconym, znaczącym w buddyzmie wszechświat, nieskończoność i szczęście. Elementy wzoru sayagata stykają się, tworząc znak 卍. Wzór ten znaczy więc wieczność, trwanie, powodzenie życia rodzinnego i długie życie. W okresie Edo nosili go na kimonach zarówno mężczyźni jak i kobiety.

Kōji

To podobny wzór do sayagata, jednak powstał na bazie ideogramu 工 zdeformowanego ukośnie . Wzór ten można budować w nieskończoność, dlatego symbolizuje wieczność, długie życie, podczas którego jesteśmy od siebie zależni, więc żyjemy ze wszystkimi w harmonii.

Kasumi

To charakterystyczny japoński wzór symbolizujący mgłę. To ciekawe, że Japończycy nadali kształt czemuś niematerialnemu. Wilgoć w powietrzu, układająca się w warstwy, sugeruje niewyraźny, rozmyty dalszy plan obrazu. Wzór ten wskazywać też może upływ czasu, gdy jakiś obraz ze wspomnień zaciera się. Stosuje się go czasem jako partycję części większego obrazu. Wzoru kasumi używano w Japonii już w okresie Heian. Składa się z kilku równoległych do siebie krótszych i dłuższych poziomych odcinków. Spajają je pionowe łączniki. Przypomina to nieco scenę z gry platformowej. Początek i koniec każdego odcinka jest zaokrąglony. Jest wiele odmian tego wzoru, bardzo popularny jest między innymi uproszczony wariant bazujący na znaku e エ z japońskiego sylabariusza katakana. Nazywa się go egasumi. Często wkomponowuje się w niego np. kwiatowe symbole szczęścia.

Kaminari

Inna nazwa rai – to wzór pioruna, który wygląda jak kwadratowa spirala. Przybył do Japonii z Chin, gdzie używano go od trzech tysięcy lat. Często widuje się go na chińskiej porcelanie, np. na miskach do zupy ramen. W Japonii pojawił się w okresie Nara. Piorun wraz z deszczem symbolizują życiodajną wodę i nawodnienie plonów. Uważano kiedyś, że w latach gdy deszczom towarzyszyły liczne wyładowania atmosferyczne, plony były bardzo bogate. Dlatego wzór pioruna konotuje się z obfitością, szczęściem, a także długowiecznością. Zwie się go wymiennie raimon, a także inazuma.

Arare

To wzór w nieregularne kropki. Nazywa się go też daishōarare, czyli duże i małe punkty. Kropki te symbolizują drobiny gradu, a właściwie krupy śnieżnej, odbiajającej się energicznie od ziemi. To bardzo popularny wzór w okresie Edo, nosili go na swoich formalnych strojach samurajowie. Należał do pięciu najbardziej tradycyjnych wzorów Edo komon, czyli drobnych deseni, które widoczne były jedynie z bliska. Na kimona o tym wzorze można było nanieść herby rodowe.

Yagasuri

To charakterystyczny japoński wzór strzał, najczęściej dwukolorowych, ułożonych naprzemiennie. Wypuszczone strzały kierują się prosto do celu, dlatego wzór yagasuri symbolizuje szybki wzrost, zdobycie siły i osiągnięcie obranego celu. Grot strzały jest wzorem ochronnym, wykorzystywanym głównie w materialach na ubrania dla chłopców. Dziewczęta częściej noszą wzór kolorowych lotek strzał. Kimono o wzorze yagasuri było w okresie Edo typowym prezentem ślubnym dla kobiet. Niosło symboliczne znaczenie trafienia do celu i gwarancji, że raz wypuszczona strzała (panna młoda) zostanie w nowej rodzinie i nie wróci do domu rodziców. Współcześnie kimono we wzór yagashira i spodnie hakama kobiety często noszą podczas ceremonii ukończenia szkoły czy studiów.

Shima

To wzór w paski, którego odmian jest nieskończenie wiele. Podstawowym wzorem są dwukolorowe naprzemienne pasy o tej samej grubości. Jest to wzór symbolizujący nieskończoność, ogromną siłę, dążenie do celu w linii prostej i ochronę przed wszelkim złem. Wzór jest znany w Japonii już od VII wieku. Był bardzo popularny zwłaszcza w okresie Edo i doczekał się wielu modyfikacji. Gradacja kolorystyczna (trzy lub cztery kolory od granatu do jasnego niebieskiego) przypomina skórę tuńczyka, dlatego nazywa się ten wzór katsuojima. Paski delikatnie wyginające się, często nieregularne, o różnej grubości to yorokejima. Symbolizują kobiecość, delikatność i ulotność. Paski grubsze i cieńsze symbolizują rodzica i dziecko, wzór taki nazywa się komochijima.

Yorokejima

To odmiana wzoru paskowatego, charakteryzująca się nierównymi, falującymi kreskami. Proste paski traktowano jako symbol siły i dążenia do celu, był to typowy wzór męski. Delikatne, wijące się miękko paski stosowano zaś na ubiorach kobiet. Wariantów falujących pasów jest nieskończona liczba, często wpisuje sie w nie dodatkowe symbole szczęścia i drobne wzory.

Kōshi

To wzór wynikły z połączenia pasków pionowych i poziomych, zalicza się go czasem do grupy wzorów shima. Podobnie jak wzór shima był bardzo popularny w okresie Edo. Kratka o cienkich paskach oznacza w Japonii delikatność i elegancję, grube paski zaś symbolizują siłę i wigor. Wzór kōshi z wieloma cienkimi liniami oznacza posiadanie wielu wnuków, czyli symbolizuje liczną rodzinę i jej powodzenie.

Ichimatsu

Kiedyś, już w okresie Heian, znany był jako wzór ishidatami. Jego pierwowzorem były kwadratowe kamienie leżące trawie, tworzące ścieżkę. Okazuje się, że Japończycy bardzo lubią wzór szachownicy, dlatego nawet dzisiaj jest to najczęściej spotykany sposób układania paneli podłogowych i wykładzin. W okresie Edo, Sanogawa Ichimatsu, bardzo znany aktor teatru Kabuki, nosił sceniczne ubranie (spodnie hakama) właśnie w dwukolorowe kwadraty ułożone naprzemiennie. Tradycyjnie były to białe i granatowe (indygo) bądź czarne kwadraty. Od imienia aktora nazwano na nowo wzór dwukolorowej szachownicy. Wzór ten stał się podstawą emblematu Igrzysk Olimpijskich i Paraolimpijskich 2020.

Tatewaki

To wzór na bazie regularnie wyginających się pionowych linii, tworzących tzw. „beczułki”. Przypomina smugi pary unoszącej się i wijącej ku górze. W okresie Heian był to wzór wykorzystywany przez elity. W puste przestrzenie komponuje się często dodatkowe elementy symbolizujące szczęście jak: chmury, kwiaty itp.

Sekiwa

Wzór ten symbolizuje płatki śniegu. Używany był w Japonii już od okresu Heian. Płatki mają charakterystyczny kształt, są okrągłe z sześcioma lub ośmioma wcięciami. Dzięki temu, że w środku wpisuje się często inne symbole i wzory, płatki śniegu mogą być wykorzystywane nie tylko na ubraniach zimowych, ale także całorocznych. Wzór płatków śniegu należy do symboli szczęścia, z racji tego, że topniejący śnieg spływa jako woda nawadniająca pola. Ogromną popularność sekiwa w Japonii mogą tłumaczyć trzy symboliczne interpretacje. Tak jak ulotne płatki kwiatów wiśni, które opadają z drzew kilka dni po zakwitnięciu, śnieg jest bardzo nietrwały. Sześć – liczba ramion płatków – symbolizuje kształt występujący w naturze, bardzo trwały jak komórki plastru miodu czy skorupa żółwia. Płatki nie są idealnie okrągłe, mają wcięcia – może to symbolizować ludzi. Wszystkim nam brakuje czegoś, abyśmy byli perfekcyjni. Dlatego musimy się jeszcze wiele uczyć.

Amime

Wzór ten jest podobny do oczek sieci rybackiej, stąd taka nazwa „plecione oczka”. Ślady tego wzoru spotyka się na glinianych naczyniach pochodzących z okresu Jōmon. Początkowo kojarzył się wyłącznie z poławianiem ryb i owoców morza, nosili je więc rybacy i mieszkańcy nadmorskich osad. Jednak z czasem wzór ten zaczął symbolizować walkę z przeciwnikiem. Zarzucanie sieci to próba łapania i pokonania wroga, dlatego wojownicy także nosili ten wzór na ubraniach. Jest symbolem szczęścia, ponieważ kojarzy się z poławianiem i łapaniem zdobyczy.

Ajiro

Przypomina plecione wzdłuż i w poprzek paski bambusa czy trzciny. Wzór zwany jest też sangikuzushi od historycznego japońskiego przyboru do liczenia, kiedy jeszcze nie znano zachodniego systemu liczbowego. Do końca okresu Muromachi używano do obliczeń transakcji handlowych oraz do wróżenia drewnianych, trzcinowych patyczków. Układano je na planszy w kratkę w rubrykach poziomych i pionowych. Najbardziej typowy jest wzór z sekwencją trzech patyczków　三崩し, ale bywają też cztero- 四崩し i pięcioelementowe 五崩しodmiany.

Higaki

To kolejny wzór przypominający plecionkę. Tym razem symbolizuje on cienkie paski kory drzewa lub trzciny splecione ukośnie jak drewniane panele ułożone w tzw. jodełkę na naszych podłogach. Symbolizuje praworządność, działanie zgodne z etykietą, grzeczność i dobre maniery. W Japonii wzór ten także kojarzy się z podłogą wykonaną z drogiego kiedyś drzewa cyprysu japońskiego. Takie właśnie podłogi znaleźć można było w najwyższej klasy teatrach, które były pod auspicjami rządu. Aktorzy tam występujący musieli cieszyć się najwyższym uznaniem.

Kagome

To wzór plecionki wykonanej  z bambusa. Duże równe oczka przypominają sekwencję sześcioramiennych gwiazd Dawida. W Japonii wzór plecionego kosza ma moc ochronną przed złem. Wierzy się, że diabły i złoczyńcy boją się tego wzoru, ponieważ nie chcą być złapani do klatki. Dlatego też dawniej Japończycy dla ochrony domu wystawiali takie plecionki i kosze w korytarzu przy drzwiach bądź przed wejściem.

Hishi

To wzór oparty na kształcie liści rośliny wodnej trapa japonica. Liść  ma kształt rombu. Znany jest od bardzo dawna w Japonii, bo są jego ślady już na glinianych naczyniach z epoki Jōmon. Ponieważ roślina jest bardzo silna, wzór ten oznacza powodzenie rodu, przetrwanie i wiele pokoleń. Przypisuje mu się moc ochronną przed chorobami i nieszczęściem. Na przestrzeni wieków łączono ten wzór z różnymi elementami, dlatego współcześnie jest wiele jego odmian. Najbardziej znanym jest Takedabishi – romb podzielony na cztery równe mniejsze romby. Firma Mitsubishi ma logo złożone z zestawionych trzech rombów. Matsukawabishi zaś to wzór przypominający nieco choinki, trzy romby (jeden duży i dwa małe) nachodzą na siebie. Japończycy nazywają go „korą sosny”. Japońskie wzory geometryczne i roślinne składające się z rombów symbolizują zawsze szczęście. Szczególną popularnością cieszy się wzór kwiatów chryzantemy w kształcie rombów kikubishi.

 

Bishamonkikkō

Swoją nazwę zawdzięcza imieniu jednego z Siedmiorga Bogów Szczęścia 七福神, boga wojny o imieniu Bishamon. Wzór ten nosi buddyjski bóg wojny na swojej zbroi, dlatego symbolizuje on waleczność, odwagę i zwycięstwo. Można łatwo komponować z nim rozmaite dodatkowe elementy, dlatego odmian tego wzoru jest bardzo dużo.

 Same

To bardzo popularny wzór z okresu Edo. Należy do znanej techniki Edo Komon, czyli farbowania materiału na kimono bardzo drobnymi wzorami, które widoczne są tylko z bliska. Zwłaszcza drobna jego odmiana Gokusame budzi podziw. Na 3 cm materiału może być aż 900 kropeczek! Wzór ten był zastrzeżony dla rodu Tokugawa w okresie Edo. Same to po japońsku rekin. Wzór składający się z maleńkich kropek ułożonych promieniście jak nakładające się na siebie fale, symbolizuje twardą skórę rekina. Gruba skóra ze wzorem podobnym do łuski ma chronić. Wzór ten symbolizuje zbroję wojownika. Chroni przed złem i nieszczęściem. Same oraz Gyōgi i Kakudōshi należą do tradycyjnej trójki wzorów „Edo Komon San`yaku”.

Gyōgi

Jest wzorem pozornie prostym, ponieważ są to kropki. Jednak kropeczki te są bardzo małe i ułożone ukośnie, farbowano je metodą katazome. Gyōgi należał do trójki najbardziej popularnych wzorów Edo komon. Kropeczki biegnące pod kątem 45⁰ symbolizują prawidłowo wykonywany ukłon, a zatem grzeczność i etykietę. Używały go głównie elity społeczne.

Kakudōshi

To tradycyjny japoński wzór składający się z maleńkich kwadratów ułożonych regularnie w liniach pionowych i poziomych. Był jednym z trzech podstawowych wzorów Edo komon. Nanoszono go na materiał metodą farbowania i szablonów katagami. Symbolizował praworządność, przejrzystość, kierowanie się w życiu właściwymi zasadami.

 

Kuginuki

To wzór regularnych dwukolorowych kwadratów, mniejszy jest dokładnie w środku większego. Przypomina stare japońskie narzędzie stolarskie, metalowy klucz z dziurką, służący do wyjmowania wbitych gwoździ. Stąd też pochodzi nazwa kuginuki 釘抜. Wzór ten był bardzo popularny nie tylko wśród cieśli i stolarzy, ale także wśród wojowników i szogunów. Kuginuki interpretowano jako „zdobycie dziewięciu zamków” 九城抜き. Wzór zaczął więc symbolizować powodzenie, szczęście w działaniu, karierę i awans. Miał chronić przed złem i nieszczęściem. Jest też inna teoria, że wzór ten znaczy „usunąć cierpienie” 苦を抜く, a to przybliża go do roli amuletu i talizmanu.

Soroban

Wzór ten, o nazwie japońskiego liczydła, składa się z charakterystycznych drewnianych koralików ułożonych w jednej linii. Soroban sprowadzono do Japonii z Chin około XIV wieku. Okrągłe chińskie koraliki Japończycy wymienili na łatwiejsze w obsłudze ścięte pod kątem koraliki, przypominające kształtem romb. Liczydłami posługiwali się głównie kupcy. Wzór koralików sorobanu miał symbolizować powodzenie i szczęście w handlu.

Manji

Inaczej swastyka (nazwa pochodzi z sanskrytu) – to bardzo znany symbol w Azji, związany z hinduizmem i buddyzmem. Używany był już kilka tysięcy lat temu. Znak ten symbolizuje wieczność, wszechświat i szczęście. Wyróżnia się dwa jego warianty: prawoskrętny i lewoskrętny (znany powszechnie jako symbol nazizmu). Religijny symbol swastyki manji jest w Japonii bardzo popularny. Znaleźć można go w większości świątyń buddyjskich i na mapach turystycznych wskazujących tereny świątynne. Podstawowy znak graficzny jest często komponowany w różne wzory (jak sayagata) i deformowany lub ozdabiany.

Tomoe

Ten symbol bardzo często pojawia się w Japonii. Najczęściej widać go na różnych elementach architektury świątynnej i na okrągłych zakończeniach dachówek. Pojawia się też na olbrzymich bębnach japońskich taiko. Wzór ten opiera się na kształcie przypominającym starożytny japoński koralik kropelkę – magatama. W rzeczywistości jednak nazwa i kształt symbolu pochodzi od ochronnego paska, który łucznicy japońscy nosili na lewym nadgarstku. W okręgu mogą występować dwie, trzy lub cztery kropelki. Wzór może się składać z większej ich liczby, kropelki wtedy otaczają centralny okrąg.

Wzór tomoe może wirować w lewą bądź w prawą stronę. Przypisuje się mu dwa główne znaczenia. Wirujące kropelki symbolizują wir wodny. Gdy więc pojawiają się na elementach budowli świątynnych, to mają chronić je przed ogniem i wszelkim złem. Drugie znaczenie tego symbolu wiąże się z burzą, grzmotami i piorunami. Dlatego też maluje się tomoe na większości instrumentów perkusyjnych, zwłaszcza bębnów. Wierzy się bowiem, że głośne dźwięki docierają do bogów i zwracają ich uwagę na nas i nasze potrzeby.

Mame

Ten prosty wzór w kropki to dla Japończyków „fasolki”. Fasola zaś jest źródłem białka i była od dawna podstawą żywienia. Dlatego symbolizuje ona zdrowie, odporność na choroby i spokojne życie. Farbowany wzór mame shibori był bardzo popularny w okresie Edo, zwłaszcza wśród mieszczan. Może się wydawać podobny do wzoru gyōgi, ale kropki-fasolki ułożone są w równych rzędach pionowych i poziomych, a nie ukośnie. W odróżnieniu od współczesnych drukowanych kropek, fasolki wykonywano ręcznie przy użyciu szablonów katagami, dlatego zdarzały się nierówności, różne wielkości itp. To dodawało duszy temu prostemu wzorowi.

Ka-no ko

To wzór, który powstał na podobieństwo umaszczenia młodych jeleniowatych. Ciemne kropki układają się na białym tle (niezafarbowany materiał), wokół którego widać ciemną otoczkę. Ponieważ jest to bardzo trudny do wykonania wzór, to materiały i kimona farbowane metodą ka-no ko shibori cieszyły się ogromnym uznaniem i były bardzo drogie. Wzór ten symbolizuje wielodzietność, długie życie rodu, wiele pokoleń, przetrwanie i dobrobyt rodu.

Fundō

To bardzo ciekawy wzór oparty na starym japońskim ciężarku fundō. Początkowo służył on do ważenia towarów. Miał kształt kółka z dwoma wcięciami z boków. Wyglądał jak ogryzek jabłka. Takich odważników używano w dawnych punktach wymiany towarów – była to stara forma banku. Później jednak odważniki wykonywano z drogiego kruszcu, złota i srebra, dlatego zaczęły symbolizować wartość, a nie tylko ciężar. Ponieważ osoby majętne miały dużo tabliczek fundō, to wzór ten znaczył bogactwo i powodzenie materialne. Współcześnie symbol odważnika fundō jest oznaczeniem banków na japońskich mapach.

Yoshiwara

Ten unikalny japoński wzór zawdzięcza swoją nazwę dzielnicy w Edo (dawne Tokio) znanej z rozrywki i uciech, głównie dla mężczyzn. Do Yoshiwara prowadziła brama, ten kto raz przez nią wszedł, zazwyczaj długo zostawał w środku lub często powracał. Mówiono, że dzielnica ta oplątuje klientów łańcuchami, z których nie mogą się uwolnić. Początkowo wzór widoczny na budynkach i reklamach noren herbaciarni w Yoshiwara wyglądał jak łańcuch zaczepionych o siebie kół. Z czasem koła stały się kwadratami o delikatnie zaokrąglonych lub wyszczerbionych rogach i taki wzór przetrwał do dzisiaj. Oznacza on współcześnie liczne kontakty i interakcje z ludźmi, więzi i przyjaźnie, wielu znajomych i dobre relacje międzyludzkie. W pewnym sensie wzór ten ma chronić też przed utratą przyjaciół.

Watsunagi

Połączone koła symbolizują harmonię i dobre relacje z innymi ludźmi. W rozumieniu japońskim koło nie ma początku, ani końca, jest więc kształtem uniwersalnym, symbolem szczęścia. Japońskie wzory watsunagi mogą zawierać luźno rozrzucone koła, albo zahaczające się o siebie, w różnych konfiguracjach. Wszystkie traktowane są w Japonii jako symbole szczęścia.

Goma

Wzór ten, znaczący sezam,  pochodzi jeszcze sprzed okresu Edo. Prawdopodobnie powstał w rejonie Saga, gdzie uprawiano tę roślinę. Nazywał się kiedyś Nabeshima. Wzór ten ukazuje owocnię sezamu ściętą w poprzek. Dwa ziarenka rozkładają się jak kwiat w cztery strony. Wzór goma nanoszony był na odświętne ubranie wojowników z rejonu Saga. Symbolizował on wtedy siłę i energię. Kiedyś sezam był nie tylko przyprawą, wierzono, że jest źródłem energii. Dlatego wojownicy wyruszając na walkę, brali ze sobą ryżowo-sezamowe ciastka. Oleju sezamowego używano także do lamp. To był cenny i ważny surowiec w okresie Edo.

Igeta

Wzór ten powstał na bazie japońskiego ideogramu studnia 井. Odnosi się jednak raczej do drewnianej konstrukcji, która jest zbudowana wokół studni i nad nią. Taka jest też symbolika tej charakterystycznej kratki. Wzór ten był i jest ważny dla każdej rodziny, bo wszyscy muszą przecież mieć dostęp do wody. Igeta kojarzy się więc z dobrobytem. Pełni też funkcję ochronną, taką jaką pełni drewniana konstrukcja osłaniająca studnię.

Chidori

Nazwa ta oznacza „tysiąc ptaków”. Okazuje się, że odnosi się do drobnego ptactwa wodnego, nieokreślonego co do gatunku. Ptaszki ze wzoru chidori mają zazwyczaj małe dzióbki i zaokrąglone ciałka, co z zasady bardzo się podoba Japończykom. Chidori są bowiem kawaii czyli „śliczne”. Ptaki te przemieszczają się stadnie, zaś liczba tysiąc oznacza „dużo”. Wzór ten symbolizuje zwycięstwo i bogactwo. Znany u nas wzór w tzw. „pepitkę” w Japonii występuje pod nazwą chidorikōshi czyli „kratka tysiąca ptaszków”.

Wzorów geometrycznych jest dużo więcej. Trudno zebrać i nazwać wszystkie wzory japońskie, ponieważ istnieje wiele wariantów i kombinacji. Niektóre z nich można zaliczyć do dwóch albo kilku nawet grup. Powyższe przykłady są najbardziej znanymi, najstarszymi i najczęściej używanymi wzorami, wykorzystywanymi w przemyśle tekstylnym, papierowym, w architekturze, wzornictwie i we wszystkich dziedzinach życia w Japonii. Jeśli interesują Was wzory i symbole japońskie polecam inne moje artykuły: Japońskie wzory zwierzęce oraz artykuł o wzorach roślinnych : https://matsuki.pl/japonskie-wzory-roslinne/

Zapraszam do naszego sklepu gdzie znajdziesz wiele produktów z japońskimi motywami geometrycznymi. Ponadto każdy produkt w naszym sklepie jest wykonany w jednym egzemplarzu więc nikt nie będzie miał takiego samego:

Polecam też artykuł o japońskiej zasadzie 5R – mottainai (na blogu naszego sklepu): https://wszystkojedno.com.pl/japonska-zasada-5r-mottainai/

Lista wybranych wpisów z kategorii kultura

• Co Japończykom podoba się w Polakach
• Co oznacza w Japonii koń skierowany w prawą stronę?
• Czarne kimono Kurotomesode
• Czego Japończycy nie lubią u obcokrajowców

Zobacz również inne artykuły: