Matka Japonka

Matka Japonka

Japońskie matki pełnią ważną rolę w misternie zbudowanej konstrukcji społeczeństwa. Z punktu widzenia kultur zachodnich może się wydawać, że są tylko „kurami domowymi”. Jednak ich codzienne obowiązki są ogromnym wyzwaniem i wymagają perfekcyjnej organizacji. Matka Japonka ma wiele zadań do wykonania.

Małżeństwo w Japonii

Większość młodych Japonek zapytanych o marzenia dotyczące życia odpowiada, że chce stworzyć rodzinę z „ciepłymi relacjami”. Kobiety chcą wyjść za mąż przed 25 rokiem życia, choć w ostatnich czasach wiek ten przesuwa się. Od pokoleń uważano, że kobieta po 25 roku życia jest już mniej atrakcyjna i trudniej było wydać ją za mąż. Stosuje się wobec nich określenie Kurisumasu kēki, czyli bożonarodzeniowe ciasto, którego cena drastycznie spada po 25-tym grudnia. Zatem młode Japonki są najszczęśliwsze, gdy mogą wyjść za mąż jeszcze przed dwudziestymi piątymi urodzinami. Zwłaszcza gdy mężczyzna gwarantuje ustabilizowane życie.

Wiele kobiet rezygnuje z pracy po zawarciu małżeństwa. Prawie wszystkie odchodzą z pracy, jak tylko zorientują się, że spodziewają się dziecka. Gdyby je zapytać o powód, większość odpowiedziałaby, że to dla dobra dziecka i że tak należy. Ciężarne kobiety są często skrępowane tym, że nie są w stanie pracować tak jak wcześniej. Nie chcą stanowić ciężaru i stwarzać kłopotu współpracownikom czy firmie.

Macierzyństwo w Japonii

Gdy rodzi się dziecko, w rodzinie japońskiej wiele się zmienia. Rodzice i rodzina zaczynają do siebie mówić inaczej. Wołają do siebie tytułami funkcyjnymi, z punktu widzenia dziecka. Żona staje się matką, mąż – ojcem, a rodzeństwo – bratem lub siostrą. Nie używa się imion. Zatem żona do męża mówi „tato”, a on rewanżuje się zawołaniem „mamo”.

Kobieta jest właściwie całkowicie odpowiedzialna za wychowanie dziecka. Ponieważ ojciec pracuje wiele godzin dziennie i najczęściej wraca do domu późno, nie ma tak dużego wpływu na rozwój potomka. Oczywiście ojcowie starają się poświęcić swój czas dziecku w wolne dni, jednak to matka ponosi ciężar codziennego życia.

Swoistym symbolem matek Japonek jest rower zwany Mama-chari. Wyposażony w fotelik dla dziecka z tyłu oraz z przodu jest najpopularniejszym środkiem lokomocji matek. Nierzadko widać matki z dwojgiem dzieci siedzących w siedziskach i niemowlęciem na brzuchu! Rano dzieci trzeba porozwozić po przedszkolach, a po południu je stamtąd pozabierać i jeszcze zrobić w międzyczasie zakupy. W okolicy godziny kończącej zajęcia przed szkołami i przedszkolami pojawiają się cyklistki. Wszystkie bardzo podobne, każda piękna i zadbana. To dla nich okazja do interakcji społecznych, manifestacji statusu chociażby, więc pojawiają się zawsze uczesane, umalowane i efektownie ubrane.

Matka japonka – edukatorka

Poza prozaicznymi czynnościami i obowiązkami (jak zajecie się domem, praniem i przygotowaniem posiłków) matki Japonki dbają o rozwój swoich dzieci. Do nich należy bowiem obowiązek dopilnowania, czy dziecko dobrze się uczy, odrabia lekcje domowe i zadania wakacyjne. Matki najczęściej organizują także dzieciom pozalekcyjne zajęcia rozwijające. Zawożą je w związku z tym do rozmaitych szkółek i starają się rozwinąć ich umiejętności sportowe, baletowe, taneczne, językowe, matematyczne itp. Ostatnio modne są szkoły, w których małe dzieci przebywają z nauczycielami cudzoziemcami. Bawią się z nimi, ucząc się  od nich jednocześnie języka angielskiego. Na zajęcia przyjmowane są także niemowlaki. I to od szóstego miesiąca życia! Przebywają kilka godzin ze swoimi mamami i chłoną język angielski z otoczenia. Mamy jednocześnie także sporo mogą się nauczyć. Dbałość o dobry i szybki rozwój dziecka zaczyna się od jego narodzin.

Począwszy od zajęć przedszkolnych, a na liceum skończywszy, matki bardzo się angażują w edukację swoich pociech. Asystują dzieciom w ciągu całego procesu edukacyjnego. Angażują się w życie klasy, a nawet szkoły. Uczestniczą w organizacji imprez szkolnych, wycieczek itp. W pewnym sensie szkolny sukces dziecka świadczy o matce. Przejście przez sito egzaminacyjne i dostanie się do renomowanej szkoły jest w dużej mierze sukcesem matek. Mówi się o nich Kyōiku mama czyli matki edukatorki.

Pracująca matka Japonka

Gdy dzieci są starsze, bardziej samodzielne i nie wymagają już troskliwej opieki, matki mają trochę więcej czasu dla siebie. Mogą się spotykać z koleżankami mamami tzw. mamatomo w restauracji na obiedzie mamatomo ranchi lub w kawiarni na herbacie mamatomo ochakai. Niektóre kobiety oddają się swoim pasjom i chodzą na rozmaite zajęcia czy kursy. Są to np. spotkania herbaciane, podczas których uczą się tradycyjnej sztuki parzenia herbaty, zajęcia z ikebany czy też kursy rękodzieła. Część kobiet, jeśli zmusza je do tego sytuacja finansowa rodziny, wraca częściowo do pracy. Najczęściej oznacza to pracę dorywczą lub na pół etatu, głównie w usługach. Oczywiście bywają też rodziny, w których obydwoje rodziców pracuje. Jest to jednak nietypowe dla Japończyków zjawisko społeczne, dlatego ma nawet swoją nazwę: tomobataraki.

Tradycyjnie rodzina japońska miała troje dzieci. W dzisiejszych czasach obserwuje się wyraźne zmiany demograficzne i zwyczajowe. Coraz więcej rodzin ma dwoje bądź nawet tylko jedno dziecko. Wynika to w dużej mierze z powodu coraz późniejszego małżeństwa. Kobiety coraz częściej pracują dłużej, szukają swoich dróg zawodowych i robią karierę. Ostatnimi laty średnia wieku kobiet, które wychodzą (po raz pierwszy) za mąż to blisko 30 lat.  Macierzyństwo zatem także jest przesunięte o te kilka lat w porównaniu do poprzednich pokoleń. Wpływa to na mniejszą dzietność współczesnych Japończyków i narastający problem „starzejącego się społeczeństwa”.

Polecam artykuł o ludziach starszych w Japonii: Starzejące się społeczeństwo japońskie

Zobacz również inne artykuły: